Wij sleutelen aan het licht. De klok is pas weer terug gezet naar de wintertijd. Aan het eind van de middag is het al donker.
Eén van mijn eerste stages in de fysiotherapie was in een regionaal ziekenhuis. De afdeling fysiotherapie had een plaats gekregen in de kelder van het ziekenhuis en mijn stageperiode was in de winter. Het was donker als ik ’s morgens naar beneden ging en ook aan het eind van de middag als ik weer naar huis ging. Ik heb in die winter weinig daglicht gezien. Ik voelde mij ingegraven doordat ik het daglicht weinig zag.
Licht:
- Licht is leven. Vrijwel alles in de natuur heeft licht nodig.
- Licht is onmisbaar voor je voortbestaan.
- Licht doet denken aan zomer, aan warmte, aan zon en aan ontspanning.
- Licht heeft invloed op je gezondheid en op je dag- en nachtritme.
- Licht maakt dat je meer beweegt. Het nodigt uit om naar buiten te gaan. Kinderen hebben meer tijd om buiten te spelen. Ouderen gebruiken de uren van het daglicht om naar buiten te gaan. Als het donker wordt zijn ze liever thuis, uit angst of omdat ze dan slechter zien.
- Licht heeft invloed op je lichamelijke, mentale en psychische prestaties. Op je alertheid, concentratie en activiteit.
- Licht beïnvloedt je stemming. Een juiste hoeveelheid licht zorgt voor een goede balans van de hormoonspiegeling. Dat gaat vooral om hormonen zoals cortisol en melatonine. Cortisol helpt je aan meer energie en aan een betere concentratie. Melatonine is belangrijk voor je nachtrust.
Stemmingen:
Korte dagen in de winter kunnen winterdepressie veroorzaken, Dit wordt ook wel SAD genoemd, Seasonal Affective Disorder, een weersafhankelijke stoornis. Lange dagen zorgen eerder voor een opgewekte stemming en meer activiteit.
Het positieve effect van zonlicht ofwel daglicht is onderzocht en bekend. Lichttherapie wordt gebruikt bij als behandeling bij vermoeidheidsklachten, burn-out, stemmingsstoornissen en in de geestelijke gezondheidszorg.
Plaatsing van daglichtkoepels in zorginstellingen blijkt op lange termijn een positief effect te hebben op het gedrag van bewoners. In de ouderenzorg wordt lichtbehandeling toegepast bij slaapstoornissen en om de progressie van dementie te vertragen.
De Brigham Young University in Amerika heeft onderzocht welke factor van het weer het meest belangrijk is voor de mentale en emotionele gezondheid van de onderzoeksgroep. (Het onderzoek vind je achter de link) De conclusie is verrassend.
Invloed van seizoenen
Het blijkt dat de hoeveelheid tijd tussen zonsopgang en zonsondergang de grootste invloed heeft. Niet de hitte, regen of luchtverontreiniging. Als je in staat bent om te genieten van genoeg zon, zou je emotioneel stabiel moeten kunnen blijven. Neem echter de zonlicht tijd weg en je stressniveau gaat omhoog. Dat geldt niet alleen voor de deelnemers met een weersafhankelijke stoornis, maar voor de onderzochte groep in zijn geheel. Dus ook al heb je zelf niet bewust last van de korte lichtperiode, het beïnvloedt je lichaam wel.
Ik heb na die ene winter gelukkig nooit meer in kelders gewerkt. Het betreffende ziekenhuis is in een fusie opgegaan in een groter geheel. De afdeling fysiotherapie heeft daar nu een prachtige ruimte met daglicht. Ik denk dat werkplekken in een kelder nu door de arbeidsinspectie niet meer toegestaan worden.
Wat kun je er zelf aan doen?
- Zorg dat je in de winter aan genoeg zonlicht of daglicht komt. Ga naar buiten in je middagpauze of op momenten tussendoor wanneer dat kan.
- Laat je kinderen buiten spelen als ze ’s middags van school thuis komen.
- Heb je op je werkplek zicht naar buiten? Staat je bureau een raam? Het helpt als je naar buiten kunt kijken.
- Kan dat niet, informeer je dan over goede verlichting. Er zijn Europese normen opgesteld die bij je Arbodienst bekend zijn.
- Als je merkt dat het tekort aan zonlicht in de winter je gezondheid beïnvloedt, ga dan naar je huisarts om de opties te bespreken. Of plan activiteiten of afspraken die je helpen aan ontspanning om de winter goed door te komen. In het voorjaar komt de zon wel weer terug!
Wat mij betreft mag de zomertijd het hele jaar ingevoerd worden. Ik kan wel genieten van de winteravonden met gordijnen dicht en kaarsen aan, maar ik leef in het voorjaar telkens weer op als de bloembollen uit de grond omhoog schieten en de dagen langer licht worden. Ik ben benieuwd hoe dat voor jou is.
Wat vind jij van de verschuiving van de klok in het voor- en najaar? Merk jij een invloed op jezelf?
Laat je reactie hier achter in het reactieveld hieronder. Ik waardeer dat enorm, net als de andere lezers.
Hartelijke groet, Anneke Stuij
Bronnenlijst:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Zomertijd
https://nl.wikipedia.org/wiki/Winterdepressie
https://nl.wikipedia.org/wiki/Melatonine
https://nl.wikipedia.org/wiki/Cortisol
N.B. Heb je deze blog met plezier gelezen?
Deel het dan via de Social Media knoppen hier onder, zodat de mensen in jouw netwerk dit ook kunnen lezen. Bij voorbaat dank!
Het is niet mijn tijd van het jaar, ik gebruik een lichtlamp en die helpt erg goed. Was hem kwijt afgelopen weken en dat merk ik meteen, minder energie. Soms denk ik wel eens waarom gaan we niet met de kippen te gelijk op stok, lijkt mij heerlijk.
hallo Jojanneke,
goed dat je een lichtlamp gebruikt, als je weet dat deze jou helpt.
En met de kippen op stok gaan is er ook zo één. In de natuur is de winter ook een tijd om je terug te trekken, dus het klinkt heel natuurlijk!
Hartelijke groet, Anneke
Hoi Anneke,
Dank voor je blog, ja gevoelsmatig weet ik het wel, maar nu je het zo voor me opgeschreven hebt, zie ik nog beter hoe belangrijk het is. Van het verzetten van de klok heb ik nooit zo’n last, al heeft de zomertijd bij mij ook een lichte voorkeur, omdat ik nooit zo vroeg opsta. Oscar
Hallo Oscar,
ja, ik merk van het verzetten van de klok ook niet zoveel. Daar wen ik snel weer aan.
Ik ben zelf ook een avondmens, dus ik merk het niet zo als het ’s morgens eerder licht is in de winter.
Maar een uur langer daglicht aan het eind van de middag merk ik zeker!
Hartelijke groet, Anneke
Hoi, persoonlijk heb ik er niet zoveel last van. Even paar dagen wennen. Heel prettig, dat het in de zomer zo lang licht is.
Groetjes,
Aafke
hallo Aafke,
Dank je wel voor je reactie. Zo werkt het bij mij ook. Van mij mogen ze in Europa besluiten om de zomertijd het hele jaar te laten duren!
hartelijke groet, Anneke
Hoeveelheid licht is voor mij een grote factor in hoe energiek ik me voel. Ik let er de laatste jaren bewust op dat ik genoeg licht krijg, maar vind het, als het koud wordt, altijd weer lastig om mezelf naar buiten te krijgen. Om die reden heb ik een lichtlamp en sinds kort zelfs een bijbaantje waarvoor ik soms hele middagen buiten moet zijn. Heerlijk! Dan ben ik de volgende dag achter de computer weer zoveel productiever!
Hallo Marjolein,
wat goed dat je maatregelen hebt genomen: de lamp en het buiten zijn. De combinatie van licht en lucht is inderdaad nog beter dan alleen het licht. Als je zegt, dat je dat de volgende dag merkt, dan geloof ik je direct.
Vriendelijke groet, Anneke
Ik groei heel goed mee met de wisselingen van seizoenen. Dat zomer-wintertijd verhaal daar heb ik niks mee, maar ik heb er ook geen last van. Ik heb aan onze kinderen wel gemerkt (hoe jonger ze waren hoe groter de invloed) dat zij 1 week nodig hadden om eraan te wennen, zowel in het voorjaar als in het najaar. Het heeft wel degelijk veel invloed… en ik besef hoeveel ik kan negeren…. en dat dat niet altijd even goed is voor me…
Hallo Saskia,
voor jonge kinderen (en hun ouders) is de wintertijd inderdaad merkbaar. De kinderen melden zich volgens hun biologische klok en niet volgens onze agendaklok.
Het is goed om mee te gaan met de wisselingen van de seizoenen, net zoals de natuur dat doet. Onze kleindochter in Curacao loopt het hele jaar met jurkjes en blote beentjes. Geen winterjassen. Alle dagen lijken op elkaar. Is toch een raar idee voor mij als Nederlander!
Hartelijke groet, Anneke
Hoi Anneke, voor mij is het wel fijn om in de ochtend licht te hebben. Ik sta graag vroeg op. Dus voor mij is die switch naar wintertijd prima. En ik geniet heel erg van het extra uur in het weekend dat de klok verzet wordt. Ik ervaar het als een klein kadootje.
hallo Marion,
dank voor je reactie. Ja, voor een ochtendmens is de wintertijd prima. Mooi dat je daar zo bewust van geniet!
hartelijke groet, Anneke
Ha Anneke, ik ben zelf opgegroeid in tropische streken en ben me eigenlijk pas bewust van wisselingen in de seizoenen sinds ik een jaar of twaalf ben! Ik vind het wel lekker die verschillende seizoenen met elk hun eigen energie, kan genieten van de herfstkleuren en van het lekker ‘cocoonen’ in de winter na een frisse wandeling. Maar de zomer met veel licht en buiten zijn heeft toch mijn voorkeur. De switch naar wintertijd kost mij altijd even wennen, maar ook ik merk het meer aan mijn zoon, hoewel hij er minder last van begint te krijgen nu hij wat ouder wordt. Jouw tips om ook in de donkere seizoenen meer naar buiten te gaan en vooral meer licht te pakken, vind ik heel nuttig! Dat mag ik zeker meer doen, ik weet dat het me goed doet en ik heb soms de neiging om op de bank onder een dekentje te kruipen als ik eigenlijk wel wat meer energie kan gebruiken 🙂 Groet, Jantine.
hallo Jantine,
Dat klinkt goed, om als kind in tropische streken op te groeien! voor mij in ieder geval wel.
Buiten zijn in de winter is goed, maar op de bank onder een dekentje kruipen ook.
Als dat voor jou goed voelt, hoef je het niet af te schaffen.
We hebben onze agenda ingericht met ons verstand en niet op ons bioritme of op de seizoenen. De natuur doet dat beter. Denk maar aan de winterslaap van dieren en van de natuur.
Hartelijke groet, Anneke