Stel je voor dat je iedere dag steeds dezelfde bewegingen maakt op je computer. Je vingers tikken op het toetsenbord, je beweegt je muis op dezelfde manier en je buigt je nek en schouders naar voren om goed op het scherm te kunnen kijken. Je trekt je schouders ongemerkt op, als je aan deadlines moet voldoen. Na verloop van tijd kun je stijfheid, pijn, tintelingen of krachtsverlies of andere klachten voelen in je armen en handen.
Dit zijn signalen dat je spieren en pezen overbelast raken. Het gebeurt ook bij andere beroepen, zoals schilders, muzikanten en kappers. En bij iedereen die te veel tijd doorbrengt met smartphone en tablet. Vroeger noemden we deze klachten RSI (Repetitive Strain Injury). Nu heet het, met een Nederlandse term, KANS: Klachten aan Arm, Nek en Schouders. Een saaie naam, maar het geeft wel aan hoe belangrijk de nek is, als het middelpunt van deze keten.
De nek, een belangrijk kruispunt in het lichaam
Naar schatting 70 % van de volwassenen in Nederland heeft ooit nek- en armklachten gehad. Honderdduizenden mensen melden zich hier jaarlijks mee bij de huisarts. Het goede nieuws is: meestal gaat het vanzelf over. Het helpt om in beweging te blijven en goed voor jezelf te zorgen.
Risicofactoren zijn een zittend beroep, vermoeidheid, veel dezelfde herhalende bewegingen, (werk)stress en een ongeval. Pijn of stijfheid in de nek wordt meestal veroorzaakt door de bewegende delen van de nek, zoals spieren en banden. De mate van klachten in het dagelijks leven is niet altijd af te lezen aan de uitslag van de röntgenfoto.
De nek is een soort verticale brug tussen hoofd en lijf. Alle signalen die van hoofd naar lijf gaan, en omgekeerd, gaan er doorheen. Ook is er in de nek een horizontale verbinding, met zenuwen, bloedvaten en spieren, die richting schouders, armen en handen gaan. Als je het zo bekijkt, is de nek een belangrijk kruispunt.
Zittend werk
De nek draagt het hoofd gedurende de hele dag, dat is zo’n 4-6 kilo. Door de geniale bouw en vorm van de wervelkolom is dat prima te doen. Maar we zitten veel en dat veroorzaakt een grotere statische belasting. Goed rechtop zitten helpt. Als het hoofd naar voren is gekanteld, kan het gewicht wel verdubbelen in draaglast. Als het hoofd achterover is gekanteld of de schouders continu opgetrokken worden, kan het beknelling geven van de weefsels in de nek. Met hoofdpijn of uitstraling naar de armen, handen of vingers tot gevolg. En pijn of krachtsverlies in de armen en handen. Vroeger werd het RSI genoemd, nu noemen we het KANS, klachten van arm, nek en schouder.
KANS
KANS is en overkoepelende term voor allerlei klachten aan de arm, nek en/of schouder die niet door een acuut trauma of ziekte zijn ontstaan, maar geleidelijk, door langdurige belasting van de spieren en pezen. Een acute klacht is specifiek en medisch aantoonbaar. Een chronische klacht is meestal aspecifiek en moeilijker aantoonbaar, omdat het een soort kluwen is geworden. Alles is op elkaar gaan reageren.
Nek en schouders
De nek en schouders zijn namelijk nauw met elkaar verbonden. De spieren werken prachtig samen, zodat de bovenrug, armen en hoofd beweeglijk en stabiel zijn. Pijn of spanning in de spieren in deze keten merk je vooral, als het moeilijker wordt om je hoofd te draaien of ’s nachts comfortabel op de schouder(s) te liggen. Of bij simpele dingen zoals tillen, aankleden en haren kammen.
Andere oorzaken
Chronische stress geeft meer spanning in je spieren, ook in je nek-schouderregio. De ruimte in dit gebied is beperkt, tussen de wervels, ribben, sleutelbeenderen, schouderbladen en bovenarm. Alle weefsels moeten tussen die botten door: de spieren, zenuwen, bloedvaten en meer. Letsel of verkramping in dit krappe gebied kan de doorbloeding dus hinderen, met meer pijn en een langzamer eigen herstel tot gevolg. Dan is de vicieuze cirkel rond. Anneke Stuij: “Ik heb in mijn vorige woonplaats jarenlang massages gegeven bij bedrijven. Ik weet uit ervaring dat mensen vaak te lang rondlopen met deze klachten, voor ze hulp gaan zoeken.”
Wat kun je zelf doen?
Zorg regelmatig voor (beweeg)pauzes, ergonomische aanpassingen aan je werkplek, water drinken en afwisselende werkzaamheden. Ontspanningstechnieken, massage, lichaamsbeweging, gezonde voeding en voldoende rust en slaap kunnen helpen. Word je bewust van het risico van langdurige klachten. Neem het serieus en ga voor een check naar je huisarts of bezoek een therapeut. Als je gezond bent, heb je veel wensen. Als je chronische klachten hebt, maar één en dat is gezond zijn. Dus voorkomen is beter dan genezen.